7 Mart 2021 tarihli ve 31416 sayılı Resmi Gazete’de 7292 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun yayımlandı.
Bir sözleşme kapsamında önceden belirlenmiş koşulların gerçekleşmesi şartıyla konut, çatılı iş yeri veya taşıtın edinimi için faizsiz finansman esaslarına göre belirli bir süre tasarruf edilmesi, müşterilere finansman kullandırılması ve toplanan tasarrufların yönetimine tasarruf finansman faaliyeti denilmektedir.
Bu Kanun ile temelde, tasarruf finansman faaliyeti yürüten şirketlerin yapısına ve denetlenmesine ilişkin düzenlemeler yapılmaktadır. Bunun yanı sıra Kanunda, finansal kiralama, faktoring ve finansman şirketlerine ilişkin de bazı düzenlemeler yer almaktadır.
Söz konusu düzenlemelerden öne çıkan hususlar özetle aşağıdaki gibidir.
- 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ile uyum amacıyla “6361 sayılı Finansal Kiralama, Faktoring ve Finansman Şirketleri Kanunu” kapsamındaki şirketler (Finansal Kiralama Şirketi, Faktoring Şirketi, Finansman Şirketi veya Tasarruf Finansman Şirketi) tek ortaklı kurulabilecektir.
- Faktoring şirketleri için getirilen asgari 50 milyon Türk Lirası ödenmiş sermaye yükümlülüğünün, 6361 sayılı Kanunda düzenlenen finansal kiralama ve finansman şirketleri için de geçerli olacaktır. Finansal kiralama ve finansman şirketleri için getirilen asgari ödenmiş sermaye tutarının 50 milyon Türk lirası olmasına ilişkin hükme intibakın sağlanabilmesi amacıyla bu şirketlere maddenin yürürlük tarihinden itibaren 6 aylık bir süre verilmiş, ayrıca Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nca uygun görülmesi halinde bu süre 6 ayı geçmemek üzere uzatılabilecektir. Diğer taraftan, tasarruf finansman şirketleri için ödenmiş sermaye tutarı en az 100 milyon Türk Lirası olarak belirlenmiştir.
- 6361 sayılı Kanunun “Koruyucu düzenlemeler” başlıklı 15 inci maddesinde yer alan “şirketlerin faaliyetleri ve özkaynakları arasında” ibaresi çıkarılarak, şirketlerin fınansal sağlamlığını korumak amacıyla, özkaynaklarla ilişkilendirilenler dışında da sınırlamalar ve standart oranlar belirlenebilmesine imkân sağlanmaktadır.
- 6361 Sayılı Kanun kapsamında kurulan şirketlerin denetlenmesinde, şirketlerin aktif kalitesinin ve gelir-gider dengesinin dolayısıyla özkaynaklarının bozulması ya da şirket yönetiminden kaynaklı risklerin önemli ölçüde artması veya mali bünyeyi zayıflatabilecek şekilde yoğunlaşması hallerden birinin Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) tarafında tespit edilmesi halinde, şirketten istenecek tedbirlere açıklık getirilmektedir. Bu kapsamda, BDDK tarafından yapılan denetimler sonucunda bir Şirketin;
a) Yükümlülüklerinin toplam değerinin varlıklarının toplam değerini aşması veya aktiflerinin vade itibarıyla yükümlülüklerini karşılayamama tehlikesiyle karşı karşıya gelmesi ya da aktif kalitesinin mali bünyeyi zayıflatabilecek şekilde bozulması,
b) Gelir ve giderleri arasındaki ilgi ve dengelerin bozulması nedeniyle özkaynaklarının faaliyetlerini emin bir şekilde yürütecek yeterlilikte olmaması veya bu durumun gerçekleşmek üzere bulunması,
c) 7 nci maddenin üçüncü fıkrasının (c) bendinde belirtilen şartları kaybetmesi veya denetimi engelleyici herhangi bir hususun bulunması,
ç) Özkaynağının, şirket ödenmiş sermayesinin üçte birine gerilemesi,
d) Maruz kaldığı risklerin ölçülmesine ve yönetimine ilişkin yeterli ve etkin bir risk yönetimi sistemini tesis etmemesi,
e) Güven veya istikrar bakımından finansal sisteme yönelik risk oluşturması,
f) Bu Kanuna ve ilgili düzenlemelere veya Kurulca alınan kararlara aykırı nitelikte karar, işlem ve uygulamalarının bulunması
durumunda BDDK, gerekli gördüğü tedbirlerin uygun göreceği bir süre ve onaylayacağı bir plan dahilinde alınmasını Şirketten istemeye, tasarruf finansman şirketleri için tahsisat tarihlerini ötelemeye yetkili kılınmıştır.
- Tasarruf finansman şirketlerinin tasfiyeleri halinde o tarihe kadar topladıkları tasarrufların iade edilebilmesini güvence altına almak amacıyla, faaliyetleri karşılığında elde ettikleri gelirin belli bir kısmı üzerinden düzenli olarak ayrı bir hesapta zorunlu birikim yapmaları düzenlenmiştir. Buna göre, tasarruf finansman şirketleri, tasfiyeleri hâlinde tasarruf sahiplerine ödenmek üzere, tahsil ettikleri organizasyon ücretlerinin binde beşini gelir hesaplarından ayırmak zorundadır. Kurul, bu oranı firma bazında üç katına kadar artırmaya ve uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye yetkilidir.
- 6361 sayılı Kanuna eklenen 39/A maddesi ile tasarruf finansman sözleşmesinin çerçevesi ortaya konulmaktadır.
- 6361 sayılı Kanuna eklenen 39/B maddesi ile hem tasarruf finansman faaliyetinin işleyişi hem de müşteri hak ve menfaatlerinin korunmasına ilişkin genel çerçeve ortaya konulmaktadır.
- 2644 sayılı Kanunun 26 ncı maddesine eklenen fıkra ile 6361 sayılı Kanun kapsamındaki tasarruf finansman şirketlerinin müşterilerine sağladıkları finansmanlar karşılığında teminat olarak gösterilecek ipotek işlemlerinin tapuya tescil edilebilmesine imkân sağlanmıştır.
- İzinsiz bankacılık faaliyetinin internet aracılığıyla işlenmesi halinde BDDK tarafından içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilebilecektir.
